Trong thời đại số hóa hiện nay, thông tin và quy trình quản lý sách đang ngày càng trở nên hiện đại và hiệu quả. Một trong những công cụ quan trọng trong việc quản lý sách chính là mã vạch. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về mã vạch sách, ý nghĩa, tầm quan trọng, và các lưu ý cần thiết.
Mã vạch sách là gì?
Mã vạch sách là một chuỗi mã ký tự được in trên bìa của sách, thường là ở mặt sau, hoạt động như một phương tiện để nhận diện và quản lý sách trong các cửa hàng, thư viện và trên các nền tảng trực tuyến. Mã vạch phổ biến nhất cho sách là ISBN (International Standard Book Number), thường kết hợp với mã vạch UPC hoặc EAN.
Cấu trúc mã vạch sách
Mã vạch sách thường được chia thành hai phần chính:
Mã số ISBN: Mã này bao gồm 10 hoặc 13 ký tự, cho phép nhận diện sách một cách duy nhất trên toàn cầu. Mã ISBN chứa đựng thông tin về quốc gia, nhà xuất bản, số thứ tự của cuốn sách và số kiểm tra.
Mã vạch sách: Biểu diễn số ISBN dưới dạng hình ảnh, thường được quét bằng máy quét mã vạch. Mã vạch là biểu diễn trực quan của mã số ISBN dưới dạng hình ảnh các vạch đen trắng song song.
Mã ISBN bao gồm 13 chữ số, được chia thành các nhóm, mỗi nhóm mang một ý nghĩa riêng:
- Tiền tố: 3 chữ số đầu thường là 978 hoặc 979, cho biết sách được xuất bản trong hệ thống EAN (European Article Number).
- Mã quốc gia hoặc vùng lãnh thổ: Xác định quốc gia hoặc vùng lãnh thổ nơi cuốn sách được xuất bản. Ví dụ: Việt Nam có mã 604.
- Mã nhà xuất bản: Xác định nhà xuất bản của cuốn sách.
- Mã số của cuốn sách: Số thứ tự của cuốn sách do nhà xuất bản gán.
- Số kiểm tra: Chữ số cuối cùng được sử dụng để kiểm tra tính hợp lệ của mã ISBN.
Sách điện tử có mã số ISBN (mã vạch sách) hay không?
Mục đích của việc gán mã ISBN cho sách điện tử:
Sách điện tử (e-book) hoàn toàn có thể có mã số ISBN (International Standard Book Number). Mã ISBN là một cách để nhận diện và quản lý sách một cách toàn cầu, bất kể định dạng của nó, bao gồm cả sách in và sách điện tử.
Việc có ISBN cho sách điện tử giúp các nhà xuất bản, nhà sách và thư viện quản lý và phân phối sách dễ dàng hơn. Mã ISBN cho phép các nhà xuất bản theo dõi doanh số bán hàng, quảng bá sản phẩm và hỗ trợ độc giả tìm kiếm tác phẩm một cách nhanh chóng và chính xác hơn.
ISBN cũng rất hữu ích trong việc phân tích thị trường. Các nhà xuất bản có thể nắm bắt thông tin về xu hướng và sở thích của độc giả thông qua việc quản lý sách điện tử với mã ISBN.
Để phát hành sách điện tử với mã ISBN, các tác giả hoặc nhà xuất bản cần đăng ký mã ISBN qua các tổ chức cấp ISBN tại quốc gia mình. Quy trình này cũng tương tự như khi phát hành sách in.
Sách điện tử có thể tồn tại ở nhiều định dạng khác nhau, chẳng hạn như PDF, EPUB, MOBI, AZW. Sách điện tử có thể được cập nhật, sửa đổi nội dung theo thời gian. Mỗi lần cập nhật, sách có thể có những thay đổi nhỏ hoặc lớn về nội dung, hình thức. Mã ISBN giúp phân biệt các phiên bản cập nhật này, giúp người đọc dễ dàng nhận biết và lựa chọn phiên bản mới nhất.
Mã ISBN cũng giúp đơn giản hóa quy trình bán hàng trực tuyến. Người mua có thể dễ dàng tìm kiếm và mua sách điện tử dựa trên mã ISBN.
Việc gán mã ISBN cho sách điện tử thể hiện sự chuyên nghiệp của nhà xuất bản và tác giả. Nó cũng tạo sự tin cậy cho người đọc, giúp họ an tâm hơn về chất lượng và nguồn gốc của cuốn sách.
Mã vạch của sách (ISBN) có thể biết các thông tin gì của sách?
Mã vạch sách, cụ thể là mã ISBN (International Standard Book Number), chứa đựng nhiều thông tin quan trọng giúp xác định và quản lý sách một cách hiệu quả. Dưới đây là các thông tin chi tiết mà bạn có thể biết từ mã ISBN:
Căn cứ theo Điều 6 Thông tư 05/2016/TT-BTTTT quy định mã số ISBN tích hợp với mã vạch EAN-13 phải chứa các thông tin sau:
– Tên nhà xuất bản.
– Tên sách.
– Tên tác giả, tên dịch giả (đối với sách dịch).
– Năm xuất bản.
– Khuôn khổ.
– Số trang.
– Thể loại.
– Tóm tắt nội dung, chủ đề, đề tài.
– Số xác nhận đăng ký xuất bản của Cục Xuất bản, In và Phát hành.
– Số quyết định xuất bản của nhà xuất bản.
– Đối với sách in: Số lượng in, tên và địa chỉ cơ sở in.
– Đối với sách điện tử: Dung lượng, định dạng, địa chỉ website đăng tải hoặc tên nhà cung cấp.
– Tên và địa chỉ đối tác liên kết (nếu có).
– Giá bán.
Quy định về cung cấp mã số định danh của các loại sách tại Việt Nam thế nào?
Căn cứ theo Điều 7 Thông tư 05/2016/TT-BTTTT quy định về vị trí và cách trình bày mã số ISBN được thể hiện trên sách như sau:
- Đối với sách in:
Mã số ISBN tích hợp mã vạch phải in tại góc dưới bên phải bìa 4. Nếu là sách có bìa bọc thì in trên bìa bọc
Phía trên mã vạch phải có dòng chữ “ISBN” và tiếp sau là các thành phần của mã số, cách nhau bởi dấu gạch nối. Phần dãy số phía dưới trùng với dãy số phía trên, nhưng không có gạch nối như hình dưới đây.
Tại cuối trang ghi số quyết định xuất bản (trang bản quyền) phải ghi mã ISBN dạng số (như dãy chữ số phía trên mã vạch tại hình minh họa)
Trường hợp sách có nhiều tập: Cuối trang bản quyền của mỗi tập ghi thêm mã số ISBN dạng số của tất cả các tập khác.
Trường hợp sách dịch: Cuối trang bản quyền ghi mã số ISBN dạng số của sách gốc.
Trường hợp sách được xuất bản ở nhiều định dạng khác nhau: Cuối trang bản quyền của mỗi định dạng ghi thêm mã số ISBN dạng số của tất cả các định dạng khác.
- Đối với sách điện tử:
Đối với sách xuất bản, phát hành trên mạng Internet hoặc trên phương tiện điện tử khác: Mã số ISBN tích hợp mã vạch phải ghi tại giao diện đầu tiên hoặc giao diện hiển thị tiêu đề hoặc giao diện trang bản quyền của sách.
Đối với sách dạng CD, CD-ROM, DVD, VCD: Mã số ISBN tích hợp mã vạch phải ghi trên nhãn gắn cố định vào vật thể đó.
Tầm quan trọng của mã vạch sách
Mã vạch sách (international standard book number) không chỉ đơn thuần là một dãy số nhận diện cho mỗi cuốn sách, mà còn đóng vai trò then chốt trong nhiều khía cạnh của ngành xuất bản. Dưới đây là một số ý nghĩa quan trọng của mã số ISBN:
- Quản lý hàng hóa
Kiểm soát tồn kho: mã số isbn giúp các nhà sách và nhà xuất bản theo dõi và quản lý lượng sách tồn kho một cách hiệu quả. Qua đó, họ có thể dễ dàng xác định các đầu sách nào có nhu cầu cao và cần được tái xuất bản hay sản xuất thêm.
Doanh số bán hàng: mã isbn hỗ trợ việc ghi nhận doanh số bán hàng chính xác theo từng đầu sách. Điều này không chỉ giúp các nhà xuất bản nắm bắt doanh thu mà còn hỗ trợ trong việc lập kế hoạch sản xuất và phát hành sách trong tương lai.
- Tiếp cận thông tin
Tìm kiếm dễ dàng: độc giả có thể dễ dàng tìm kiếm và nhận diện sách chỉ bằng cách sử dụng mã isbn. Điều này giúp tiết kiệm thời gian khi tìm kiếm sách trong thư viện, cửa hàng sách hoặc trực tuyến.
Góc nhìn về thị trường: việc mã hóa thông tin sách thông qua isbn tạo ra cơ hội cho các nhà phát hành, nhà sách, và độc giả có thể phân tích xu hướng tiêu thụ, nguồn gốc, và nội dung một cách nhanh chóng và chính xác.
- Chuẩn hóa ngành xuất bản
Tiêu chuẩn toàn cầu: mã số isbn được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu, tạo ra một tiêu chuẩn chung trong việc phát hành sách. Điều này giúp các nhà xuất bản khi phát hành sách ra thị trường quốc tế dễ dàng hơn trong việc định danh và phân phối sản phẩm của mình.
Tăng trường tin cậy: sự hiện diện của mã isbn trên mỗi cuốn sách tăng tính chuyên nghiệp và đáng tin cậy của cuốn sách, giúp thu hút độc giả và đối tác kinh doanh.
Mã ISBN có thể cho biết nguồn gốc xuất xứ của cuốn sách không?
Mã quốc gia trong mã ISBN cho biết quốc gia nơi nhà xuất bản đăng ký và hoạt động, chứ không nhất thiết là quốc gia nơi cuốn sách được in ấn.
Ví dụ: một cuốn sách có mã quốc gia là 604 (Việt Nam) có thể được in ấn tại một quốc gia khác do nhà xuất bản lựa chọn vì lý do chi phí hoặc công nghệ in ấn.
Mã ISBN chỉ chứa thông tin về nhà xuất bản, không bao gồm thông tin về nhà in. Thông tin về nhà in thường được in riêng trên trang bản quyền của cuốn sách.
Để biết chính xác thông tin về nguồn gốc xuất xứ của cuốn sách, bạn cần kết hợp thông tin từ mã ISBN với các thông tin khác được in trên sách, chẳng hạn như thông tin về nhà in, nhà phát hành và bản quyền.
Mã vạch EAN-13 khi tích hợp với mã số ISBN phải thể hiện dưới thông số kỹ thuật thế nào?
Căn cứ theo Điều 8 Thông tư 05/2016/TT-BTTTT quy định như sau:
Điều 8. Yêu cầu kỹ thuật thể hiện đối với mã vạch EAN-13 khi tích hợp với mã số ISBN
- Kích thước:
- a) Kích thước tiêu chuẩn của mã vạch có chiều cao 22,85mm, rộng 31,35mm. Nếu rút ngắn chiều cao phải đảm bảo để máy đọc mã vạch nhận biết được;
- b) Trường hợp vị trí đặt mã vạch hẹp cả 2 chiều, có thể thu nhỏ nhưng tỷ lệ thu nhỏ không dưới 80% so với kích thước tiêu chuẩn;
- c) Trường hợp phóng to mã vạch, phải đảm bảo tỷ lệ phóng không vượt quá 200% so với kích thước tiêu chuẩn.
Khoảng trống phía trái mã số ISBN tối thiểu là 3,63mm, phía phải tối thiểu là 2,31mm.
- Màu sắc:
- a) Mã vạch tiêu chuẩn được in bằng màu đen trên nền trắng. Ngoài ra, có thể in mã vạch bằng màu xanh thẫm hoặc nâu thẫm. Không in mã vạch bằng các màu vàng, da cam, đỏ. Mã vạch được in bằng màu đơn; không được in chồng màu; không in dạng “t’ram”;
- b) Nền của mã vạch tiêu chuẩn là màu trắng. Ngoài ra, có thể dùng nền màu vàng, cam, hồng nhạt.
Tóm lại, mã vạch sách (ISBN) là một công cụ quan trọng và hữu ích trong ngành xuất bản và sách. Nó giúp quản lý, phân biệt và xác định thông tin về sách một cách hiệu quả. Hy vọng những thông tin trên của Sino đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mã vạch sách.
Tìm hiểu thêm:
