Mặc dù có nhiều ưu điểm, mã vạch cũng không hoàn toàn an toàn trước hành vi gian lận. Với công nghệ ngày càng phát triển, việc tạo ra một mã vạch giả đã trở nên dễ dàng hơn. Với số lượng hàng hóa khổng lồ lưu thông trên thị trường như vậy thì việc kiểm soát và xác minh tính xác thực của từng mã vạch là một thách thức lớn. Cùng tìm hiểu xem mã vạch có làm giả được không bạn nhé.
Tại sao mã vạch lại dễ bị làm giả?
Mã vạch bản chất chỉ là một chuỗi các vạch đen trắng có độ rộng khác nhau. Chúng không chứa bất kỳ thông tin bảo mật nào phức tạp như dấu vân tay hay mã hóa sinh học. Nhiều người vẫn còn khá mơ hồ về cách thức hoạt động của mã vạch và tầm quan trọng của việc kiểm tra nguồn gốc sản phẩm.
Điều này tạo điều kiện cho các đối tượng xấu lợi dụng. Việc quản lý và kiểm soát mã vạch trên toàn cầu là rất khó khăn. Có quá nhiều tổ chức cấp mã vạch, và không có một cơ sở dữ liệu trung tâm thống nhất để đối chiếu thông tin.
Như bạn đã đề cập, công nghệ in ấn ngày càng phát triển, cho phép tạo ra các mã vạch giả với chất lượng cao. Các phần mềm này dễ dàng tiếp cận và sử dụng, thậm chí cả người không chuyên cũng có thể tạo ra mã vạch giả.
Hiện nay, chưa có nhiều biện pháp bảo mật được tích hợp vào hệ thống mã vạch, khiến chúng dễ bị tấn công và làm giả. Việc làm giả mã vạch mang lại lợi nhuận rất lớn cho các đối tượng xấu, thúc đẩy chúng không ngừng tìm kiếm các phương thức làm giả tinh vi hơn.
Những yếu tố khiến mã vạch dễ bị làm giả
Kiểm soát nguồn cung ứng nguyên liệu: Việc kiểm soát nguồn cung ứng nguyên liệu sản xuất mã vạch, đặc biệt là các loại mực in đặc biệt, rất khó khăn. Điều này tạo điều kiện cho các đối tượng xấu dễ dàng tiếp cận và sử dụng để sản xuất mã vạch giả.
- Thiếu hệ thống xác thực trung tâm: Hiện nay, chưa có một hệ thống xác thực mã vạch trung tâm, đồng bộ trên toàn cầu. Điều này khiến việc kiểm tra tính xác thực của mã vạch trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian.
- Nhận thức về bảo mật thấp: Nhiều doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm đến việc bảo mật mã vạch, dẫn đến việc sử dụng các biện pháp bảo vệ đơn giản và dễ bị xâm nhập.
- Sự phức tạp của chuỗi cung ứng: Chuỗi cung ứng ngày càng trở nên phức tạp với nhiều khâu trung gian, tạo ra nhiều điểm yếu dễ bị tấn công và làm giả mã vạch.
- Thiếu các tiêu chuẩn bảo mật thống nhất: Chưa có một bộ tiêu chuẩn bảo mật mã vạch thống nhất trên toàn cầu, dẫn đến việc các doanh nghiệp áp dụng các biện pháp bảo mật khác nhau, gây khó khăn trong việc kiểm soát và quản lý.
Những rủi ro khi sử dụng hàng hóa có mã vạch giả
Người tiêu dùng mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, gây thiệt hại về tài chính. Ảnh hưởng đến sức khỏe, các sản phẩm giả có thể chứa các chất độc hại, gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Việc mua hàng giả đồng nghĩa với việc ủng hộ các hoạt động sản xuất và kinh doanh bất hợp pháp.
Đối với người tiêu dùng
- Mất niềm tin vào thương hiệu: Khi mua phải hàng giả, người tiêu dùng sẽ mất niềm tin vào thương hiệu đó, ảnh hưởng đến uy tín của các sản phẩm chính hãng.
- Nguy cơ pháp lý: Trong một số trường hợp, việc sử dụng hàng giả có thể vi phạm pháp luật, đặc biệt là khi sản phẩm đó liên quan đến bản quyền hoặc sở hữu trí tuệ.
- Ảnh hưởng đến môi trường: Hàng giả thường được sản xuất bằng các nguyên liệu kém chất lượng, không thân thiện với môi trường, gây ô nhiễm và lãng phí tài nguyên.
Đối với doanh nghiệp
- Mất thị phần: Hàng giả cạnh tranh không lành mạnh, làm giảm doanh số và lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất hàng chính hãng.
- Ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu: Hàng giả làm giảm uy tín của thương hiệu, khiến khách hàng nghi ngờ về chất lượng sản phẩm chính hãng.
- Tổn thất về tài chính: Doanh nghiệp phải chi tiêu nhiều hơn cho các hoạt động chống hàng giả, làm tăng chi phí sản xuất và kinh doanh.
Đối với xã hội
- Giảm thu ngân sách: Hoạt động sản xuất và kinh doanh hàng giả thường trốn thuế, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
- Tăng tỷ lệ thất nghiệp: Sản xuất hàng giả thường sử dụng lao động không qua đào tạo, điều kiện làm việc kém, ảnh hưởng đến thị trường lao động.
- Làm suy yếu nền kinh tế: Hàng giả làm giảm sức cạnh tranh của các sản phẩm nội địa, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của nền kinh tế.
Làm thế nào để hạn chế tình trạng mã vạch bị làm giả?
Từ những bất cập và nguyên nhân ở trên, dựa vào đó chúng ta đưa ra một số yếu tố mà có thể hạn chế tình trạng mã vạch bị làm giả. Sau đây là một số cách hạn chế mà bạn có thể tham khảo:
Tăng cường tuyên truyền cho người tiêu dùng về cách nhận biết hàng giả và tầm quan trọng của việc kiểm tra nguồn gốc sản phẩm. Xây dựng một cơ sở dữ liệu trung tâm để quản lý thông tin mã vạch, giúp dễ dàng truy xuất và đối chiếu.
Tích hợp các biện pháp bảo mật vào hệ thống mã vạch, như mã hóa, dấu nước kỹ thuật số, … Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các đối tượng sản xuất và kinh doanh hàng giả.
Sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng (tivi, báo, radio, mạng xã hội) để tuyên truyền rộng rãi, đi kèm hướng dẫn mọi người khi tiêu dùng tìm hiểu về mã vạch, hay cách thức để nhận biết mã vạch giả như thế nào.
Tổ chức các chương trình giáo dục cũng là một cách thông tin tốt, khi tổ chức các buổi hội thảo, workshop, hoặc các lớp học ngắn hạn về cách nhận biết hàng giả, hàng nhái cho người tiêu dùng, đặc biệt là các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như người già, trẻ em.
Làm thế nào để người tiêu dùng có thể phân biệt hàng thật và hàng giả?
- Kiểm tra kỹ bao bì và nhãn mác
Font chữ: Hàng chính hãng thường có font chữ rõ ràng, đều và sắc nét. Hàng giả thường có font chữ mờ nhạt, lệch lạc.
Màu sắc: Màu sắc trên bao bì hàng chính hãng thường tươi sáng, hài hòa. Hàng giả có thể có màu sắc nhạt nhòa, không đồng đều.
Chất liệu: Chất liệu bao bì hàng chính hãng thường tốt hơn, cứng cáp hơn. Hàng giả thường có chất liệu mỏng, dễ rách.
Thông tin sản phẩm: Kiểm tra kỹ thông tin in trên bao bì như tên sản phẩm, thành phần, ngày sản xuất, hạn sử dụng, địa chỉ nhà sản xuất. So sánh với thông tin trên website chính hãng của nhà sản xuất.
Mã vạch: Sử dụng các ứng dụng quét mã vạch để kiểm tra thông tin sản phẩm. Tuy nhiên, không phải tất cả các mã vạch giả đều có thể bị phát hiện bằng cách này.
- Quan sát chất lượng sản phẩm
Chất liệu: Hàng chính hãng thường có chất liệu tốt, đường may tỉ mỉ, không có lỗi. Hàng giả thường có chất liệu kém, đường may thô sơ, dễ bị lỗi.
Mùi hương: Một số sản phẩm như nước hoa, mỹ phẩm có mùi hương đặc trưng. Hàng giả thường có mùi hương khác biệt hoặc không có mùi.
Kích thước, trọng lượng: So sánh kích thước, trọng lượng sản phẩm với thông tin trên bao bì hoặc sản phẩm cùng loại đã mua trước đó.
- Kiểm tra giá cả
Giá quá rẻ: Nếu giá sản phẩm quá rẻ so với mặt bằng chung thì cần cảnh giác.
Khuyến mãi quá hấp dẫn: Những chương trình khuyến mãi quá lớn, không hợp lý cũng là dấu hiệu đáng ngờ.
Lời khuyên cho người tiêu dùng
Mua hàng tại các địa chỉ uy tín: Ưu tiên mua hàng tại các cửa hàng, siêu thị lớn, có thương hiệu rõ ràng, quan sát bao bì, tem nhãn, chất lượng sản phẩm trước khi mua.
Sử dụng các ứng dụng quét mã vạch: Một số ứng dụng có thể giúp bạn kiểm tra thông tin sản phẩm và xác định hàng thật giả.
Đọc kỹ thông tin trên sản phẩm: So sánh thông tin trên sản phẩm với thông tin trên website của nhà sản xuất.
Phát triển một nền tảng công khai, nơi người tiêu dùng có thể dễ dàng tra cứu thông tin về mã vạch của sản phẩm, kiểm tra tính xác thực và nguồn gốc xuất xứ.
Kết nối nền tảng này với các cơ quan quản lý nhà nước để cập nhật thông tin về các sản phẩm bị cấm lưu hành, sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Áp dụng công nghệ blockchain để tạo ra một hệ thống quản lý mã vạch an toàn, minh bạch và không thể thay đổi.
Sử dụng nhiều lớp mã hóa khác nhau để bảo vệ thông tin trên mã vạch, làm khó khăn cho việc giả mạo. Sử dụng các yếu tố bảo mật vật lý như tem chống giả, hologram, để tăng cường độ bảo mật cho sản phẩm.
Phát triển các ứng dụng di động hoặc các thiết bị chuyên dụng giúp người tiêu dùng dễ dàng xác thực tính xác thực của sản phẩm.
Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát tại các chợ, cửa hàng, đặc biệt là các khu vực có nhiều sản phẩm giá rẻ, khả nghi. Áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, bao gồm cả hình phạt hành chính và hình phạt hình sự.
Lưu ý: Không nên mua hàng ở những nơi không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ. Cẩn trọng với những lời mời chào quá hấp dẫn. Luôn giữ lại hóa đơn mua hàng để làm bằng chứng khi cần thiết.
Một số mẹo nhỏ khác:
Quan sát kỹ hình ảnh sản phẩm: So sánh hình ảnh sản phẩm trên website với sản phẩm thực tế.
Chụp ảnh sản phẩm: Chụp ảnh sản phẩm và gửi cho người có kinh nghiệm để nhờ tư vấn.
Tham gia các nhóm cộng đồng: Tham gia các nhóm cộng đồng trên mạng xã hội để trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm.
Tự nghiên cứu thêm một số thông tin khác về mã vạch để khi mua hàng hóa có thể tự mình kiểm tra, mỗi ngày một mẹo nhỏ để trở thành một nhà tiêu dùng sản phẩm thông minh hơn.
KẾT LUẬN: Tuy nhiên, không có cách nào đảm bảo 100% phân biệt được mã vạch nào là hàng thật hay bị làm giả. Việc kết hợp nhiều phương pháp trên sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro mua phải hàng giả. Hy vọng qua bài viết này, bạn cũng có thể trang bị cho mình một số thông tin hữu ích hơn trong quá trình tìm mua sản phẩm chất lượng, uy tín, và có nguồn gốc rõ ràng.
Tìm hiểu thêm:
Cách check mã vạch mỹ phẩm online
Cách check mã vạch sữa đơn giản
